زورگویی و قلدری می‌تواند اشکال متفاوتی داشته باشد. زورگویی فیزیکی مثل کتک زدن، زورگویی کلامی مثل فحش دادن و تهدید کردن یا زورگویی روانی مثل شایعه پراکنی و طرد کردن از انواع زورگویی هستند. کودکان قربانی زورگویی فشار روانی زیادی را متحمل میشوند و باید سریعا به آن‌ها کمک کرد.
آثار منفی قلدری و زورگویی در کودکی، تا بزرگسالی باقی می‌ماند و فرد را از لحاظ عاطفی ناپایدار می‌کنند. هنگامی که متوجه می‌شوید کودک شما قربانی زورگویی است، باید هرچه در توان دارید انجام دهید تا هرچه زودتر و به صورت اصولی، او را از این وضعیت نجات دهید.
چه علائمی نشان می‌دهد کودک شما قربانی زورگویی است؟
کودکان قربانی زورگویی، عموما تعدادی علائم مشترک را نشان می‌دهند. اگر علائم زیر را در کودک مشاهده کردید، احتمال زیادی هست که کودک شما قربانی قلدری شده باشد:
- کبودی، زخم یا هر علامت فیزیکی روی بدن کودک
- گم شدن یا خراب شدن وسایل مورد علاقه‌ی کودک به طور مستمر
- منزوی شدن و صحبت نکردن
- کاهش اشتها و تغییر عادات غذایی
- تغییر محسوس رفتار کودک و پرخاشگری در خانه
- بدخواب شدن و کاهش ساعات خواب کودک
- سردرد، دل‌درد یا هر درد فیزیکی که سابقه‌ی قبلی ندارد
- بهانه آوردن کودک برای نرفتن به مدرسه
- افت تحصیلی ناگهانی
- صحبت از خودکشی و آسیب زدن به خود در نوجوانان
در ادامه‌ی مقاله راه‌های کمک به کودکان قربانی زورگویی را با هم مرور می‌کنیم:
با دقت و آرامش به کودک گوش کنید
ممکن است کودک در ابتدا به دلیل شرم یا ترس مشکلاتش را انکار کند یا از توضیح دادن طفره رود. بدون اینکه عصبانی شوید و او را تحت فشار بگذارید، به او اطمینان دهید که شما همیشه مراقبش هستید و اگر با شما صحبت کند به هیچ عنوان خطری تهدیدش نمی‌کند.
با دقت به حرف‌هایش گوش دهید و به هیچ عنوان او را سرزنش نکنید. شما قرار است به او کمک کنید، نه اینکه فشار بیشتری روی او بگذارید. کودک را آرام کنید و بخواهید تا تمام داستان را با جزئیات برای شما تعریف کند.
کودک را تشویق کنید تا از حقش دفاع کند
به کودک بگویید که بزرگترین ترس قلدرها، لو رفتن است. به او بگویید که مهم نیست که چقدر فرد قلدر او را تهدید می‌کند، او باید سریعا به معلمش یا یک بزرگتر مسئله را بگوید.
می‌توانید به کودک بگویید که با این روش عمل کند: بار اولی که مورد زورگویی قرار می‌گیرد، با صدای بلند به فرد قلدر بگوید که دفعه‌ی بعد حتما او را لو خواهد داد. دفعه‌ی دوم سریعا از محل فرار کند و به اولین بزرگتری که می‌شناسد موضوع را بگوید.
اگر کودک می‌ترسد یا این کار را بلد نیست، چندین بار در خانه با او این وضعیت را تمرین کنید تا صحبت کردن با صدای محکم و بلند را یاد بگیرد.
با پدر و مادر فرد زورگو تماس بگیرید
این اقدام فقط زمانی درست است که اولا زورگویی به طور مرتب اتفاق بیوفتد و دوم مطمئن باشید که پدر و مادر فرد زورگو، با شما همکاری می‌کنند. به آن‌ها تلفن کنید و طوری صحبت کنید که آن‌ها بدانند هدف شما فقط حل و فصل موضوع است، نه دعوا کردن و زیر سوال بردن آن‌ها.
می‌توانید چیزی مثل این بگویید:”من زنگ زدم چون حقیقتش پسرم هر روز ناراحت میاد خونه. اون به من گفته که پسر شما هر روز توی زمین ورزش بهش فحش میده. من می‌خوام کمکشون کنم با هم کنار بیان. پیشنهاد شما چیه؟”
قلدری‌های مستمر و شدید را سریعا گزارش دهید
خوب است که بگذارید کودک خودش مشکلاتش را حل کند؛ اما گاهی نیاز است که حتما مستقیما در مسئله دخالت کنید. اگر فرزندتان به طور مرتب مورد اذیت و آزار قرار می‌گیرد، با او به مدرسه بروید و گزارش اتفاقات را به مدیر، معاون و مشاور مدرسه بدهید.
گزارش خودتان را تا زمان انجام اقدامات لازم پیگیری کنید. اگر مدرسه پیگیری لازم را انجام نداد، گزارش خودتان را به مراجع بالاتر مثل آموزش و پرورش ببرید. به هیچ عنوان نگذارید کودک حس کند حقش پایمال شده است.
سعی کنید اعتماد به نفس کودک را افزایش دهید
با استفاده از روش‌های صحیح و آگاهانه، به کودک کمک کنید تا اعتماد به نفسش را افزایش دهد. این کار باعث می‌شود تا بتواند ترسش را کنار بگذارد. سعی کنید خونسرد باشید و به کودک نشان دهید که به توانایی‌هایش ایمان دارید.
بیشتر بخوانید: 11 راه‌حل طلایی افزایش اعتماد به نفس در کودکان
او را در یک ورزش رزمی ثبت نام کنید
خاصیت ورزش‌های رزمی این است که اعتماد به نفس کودک را در مواجهه با خطرات به شدت افزایش می‌دهند و حتی باعث میشوند کودک کمتر در این مخمصه‌ها بیوفتد.
با مربی ورزشی او صحبت کنید و شرایط کودک را برایش توضیح دهید. مطمئن شوید مربی به کودک آموزش می‌دهد که این حرکات برای استفاده‌ی روزانه نیستند و فقط در مواقع اضطراری باید استفاده شوند.
مدرسه‌ی کودک را تغییر دهید
اگر قلدری‌ها ادامه پیدا کرد و پیگیری‌های شما نتیجه نداد، کودک را سریعا از آن مدرسه یا هر محیطی که هست، خارج کنید. گاهی جنگیدن بیشتر، صرفا باعث آسیب به کودک می‌شود. کودک را به محیطی تازه ببرید تا بتواند از نو شروع کند.
استعدادهای کودک را کشف کنید
کاری که فرزندتان خیلی خوب انجام می‌دهد را پیدا کنید و از آن استفاده کنید تا او حس بهتری به خودش داشته باشد. مثلا اگر کودک در نقاشی کشیدن خوب است، او را به کلاس نقاشی بفرستید تا پیشرفت کند. این پیشرفت‌ها هم باعث میشوند اعتماد به نفس کودک بالا برود و هم باعث میشوند در مدرسه تشویق شود و محبوبیت کسب کند.
با یک مشاور خوب صحبت کنید
اگر زورگویی‌ها اثرات منفی زیادی روی کودک گذاشته و باعث تغییر شدید رفتارهای او شده‌اند، حتما باید صحبت با یک مشاور را در برنامه قرار دهید. بهتر است این اثرات منفی در کودکی از بین بروند تا اینکه تا بزرگسالی همراه فرد باشند و گریبان او را بگیرند.
سخن پایانی
کمک به کودکان قربانی زورگویی هم لازم و ضروری است و هم دشوار و حساس. قلدری و اثرات مربوط به آن چیزی نیست که یک شبه از دست آن خلاص شوید. اگر کودکتان قربانی زورگویی است، حتما از او حمایت کنید و با صبر و آگاهی مطمئن شوید که کمترین آسیب ممکن را میبیند.
همین حالا نظر خود را با دیگران به اشتراک بذارید: کلیک کنید