برای پرورش کودک دانشمند، باید زود دست به کار شوید. کودکان خردسال، دانشمندان طبیعی هستند. آن‌ها همواره در حال سوال پرسیدن هستند. چوب و سنگ و آب را آزمایش می‌کنند. خردسالان کنجکاوند و به دنبال چرایی‌ها می‌گردند. ولی با گذشت زمان این علاقه از بین می‌رود و به یک وظیفه در مدرسه تبدیل می‌شود.
علت این کاهش علاقه، رفتار والدین و اطرافیان است. ما بزرگترها با وسواس‌ها و بی‌حوصلگی‌هایمان، شوق و ذوق آزمایش و کنجکاوی را در کودک می‌کشیم. علاقه‌مند کردن کودکان به علم اصلا کار دشواری نیست. اما باید چه کنیم که این عشق در کودکان از بین نرود و شکوفا شود؟
اگر یک کودک دانشمند می‌خواهید، فقط باید کمی صبور و خلاق باشید. در ادامه‌ی مقاله با موشیما همراه باشید تا 8 راه مهم و در عین حال ساده برای علاقه‌مند کردن کودکان به علم اندوزی را با شما در میان بگذاریم:
علایق و استعداد‌های کودک را سرکوب نکنید
اگر کودک خردسالتان به جمع کردن سنگ علاقه دارد، ذوقش را کور نکنید. یک جعبه‌ی محکم و خوب به او بدهید تا سنگ‌هایش را در آن بگذارد. اگر فرزندتان دوست دارد در خاک باغچه کاوش کند، به جای غر زدن برای تمیزی، یک قاشق یا بیل به او بدهید تا راحت‌تر باشد.
یادتان باشد شستن دست‌ها و لباس‌های او وقت و هزینه‌ی کمی می‌خواهد؛ ولی استعدادش هیچ قیمتی ندارد. توجه کنید که یک جراح باید جرئت خونی کردن دست‌هایش را داشته باشد. یک تکنسین آزمایشگاه نباید از کار با مواد شیمیایی بترسد. برای پرورش کودک دانشمند، اول باید وسواس‌هایتان را کنار بگذارید.
او را در کمپ‌های علمی ثبت نام کنید
کمی تحقیق کنید و ببنید آیا در اطراف محل زندگیتان، مرکزی برای فعالیت‌های علمی کودکان وجود دارد یا خیر؟ آیا گروه‌هایی هستند که کودکان را به گردش‌های علمی ببرند؟ آیا مهدکودک‌های خاصی هستند که فعالیت‌های علمی مستمر در برنامه‌شان داشته باشند؟
اگر رفتن به این اردوها مستلزم این است که یک بزرگتر همراه کودک برود، تعلل نکنید. به جای اینکه روز تعطیلتان را پای اینستاگرام بگذرانید، با فرزندتان به گردش علمی بروید. مطمئن باشید که پشیمان نخواهید شد.
کودک را به دیدن موزه‌های مختلف ببرید
با همسر و فرزندتان به دیدن موزه‌های مختلف بروید. نگذارید بازدید از موزه برای فرزندتان خسته کننده باشد. راجع به هرچیزی با او صحبت کنید و نظرش را بپرسید. مثلا بگویید: ” نظرت راجع به اون سنگ چیه؟ به نظرت شبیه چیه؟” یا ” به نظرت رنگای این نقاشی خیلی با حال و شاد نیست؟”
نظر کودک را بپرسید. ذهنش را درگیر نقاشی‌ها، کتاب‌ها و استخوان‌های داخل موزه بکنید. سوال‌هایش را با حوصله جواب دهید. اگر پاسخ را نمی‌دانید، به راحتی از آن نگذرید. برای سوال‌های کودک ارزش قائل شوید. با هم بروید و راهنمای موزه را بیابید تا او سوال کودک را پاسخ دهد یا در اینترنت جواب او را پیدا کنید.
فیلم و مستندهای علمی مناسب سنش پیدا کنید
در این دوره و زمانه، سازمان‌های علمی مختلف، برنامه‌های جدی برای علاقه‌مند کردن کودکان به زمینه‌ی تخصصیشان دارند. یکی از این برنامه‌ها ساخت مستندهای علمی برای کودکان است. برای مثال سازمان‌های فضایی معتبر مثل ناسا، مستندهای متنوع فضایی برای کودکان تولید می‌کنند.
بنابر سلیقه‌ی فرزندتان، فیلم و مستندهای مختلف کودکانه پیدا کنید. چند خوراکی بیاورید و با هم به تماشا بنشینید. اگر فرزندتان وسط فیلم همواره سوال می‌پرسد، کلافه نشوید. با او همراه شوید. مطمئن باشید خودتان هم کلی مطلب تازه یاد میگیرید که تا الان نمی‌دانستید.
بازی‌های علمی خلاقانه طراحی کنید
یک روز با رنگ‌ها بازی کنید، روز دیگر با خوراکی‌ها. برای مثال به کودک بگویید: ” دلت میخواد با هم آزمایش کنیم که ترکیب رنگای گواشت با هم چجوری میشه؟” یا دلت میخواد خوراکی‌های مختلف توی یخچالو توی اینترنت بنویسیم و ببینیم هرکدوم چه خوبیایی دارن؟”
در اینترنت دنبال حقایق جالب علمی بگردید و از هر فرصتی استفاده کنید تا آن‌ها را به کودک بگویید. مثلا: ” عزیزم میدونستی که توی هر ثانیه، چهارتا بچه تو دنیا متولد میشن؟” سعی کنید با لحن مشتاقتان، کودک را به سمت حقایق علمی سوق دهید.
بیشتر بخوانید: 9 ایده‌ی عالی برای سرگرم کردن کودکان در خانه
کودک را با میکروسکوپ و تلسکوپ آشنا کنید
اگر نمی‌توانید برای فرزندتان میکروسکوپ و تلسکوپ بخرید، اصلا نگران نباشید. این کار اصلا لازم هم نیست. بسیاری از گروه‌های نجومی هستند که برنامه‌های رصد در کویر برگزار می‌کنند. با آن‌ها همراه شوید تا کودک بتواند جهان بزرگ پیرامونش را درک کند.
در مقابل، بسیاری از مهدکودک‌ها و مدارس هستند که در آزمایشگاه‌هایشان میکروسکوپ دارند. یا بسیاری از خانه‌های بازی از این وسایل دارند. تحقیق کنید و جایی را پیدا کنید تا کودک بتواند یکی دو ساعت، مواد مختلف را زیر میکروسکوپ نگاه کند.
هدف این است که کودک درک کند، دنیا بسیار فراتر از تصورات اوست. بسیاری چیزهاست که او نمی‌داند و نمی‌شناسد. کودک با این کار می‌فهمد که هیچ مرزی برای دانش وجود ندارد و تا ابد برای کشفیات جدید فرصت هست.
به عنوان هدیه و جایزه، برای کودک کیت‌های علمی بخرید
قمیت این کیت‌ها ممکن است کمی زیاد باشد. اصلا نیازی نیست هر هفته یکی از این کیت‌ها تهیه کنید. سالی یک بار برای تولد یا عیدی کفایت می‌کند. یادتان باشد که کمی انتظار هم برای کودکان لازم است. اینکه کودک روزها انتظار چیزی را بکشد و برای کار با آن برنامه‌ریزی کند، باعث می‌شود که وقتی آن را به دست آورد، قدرش را بیشتر بداند.
پا به پای کودک یاد بگیرید
درست است که شما والدین کودک هستید؛ ولی همه چیز را که نمی‌دانید. از این فرصت استفاده کنید تا علاوه بر پرورش کودک دانشمند، خودتان هم مطالعه کنید و با دنیای علم عجین شوید. فرزندپروری را بهانه کنید و با لذت کنار کودک کنجکاوی کنید و لذت ببرید. با این کار شوق کودک هم دو چندان خواهد شد.
سخن پایانی
پرورش کودک دانشمند، بیشتر از دانش، نیاز به صبر، حوصله و خلاقیت دارد. باید برای فرزندتان وقت بگذارید تا استعدادهایش شکوفا شود. اگر یک سوال را چند بار می‌پرسد، با حوصله باز هم توضیح دهید. اگر راجع به مسائل ساده کنجکاو است، او را تشویق کنید.
یادتان باشد که اگر برای فرزندتان وقت نگذارید، کم کم علاقه‌اش به کنجکاوی و آزمایش کم می‌شود و علم به نظرش خسته کننده خواهد بود. همت کنید و از امروز شروع کنید. مطمئن باشید لحظات خوش و مفیدی خواهید داشت.
همین حالا نظر خود را با دیگران به اشتراک بذارید: کلیک کنید