در سال‌های اخیر، خودکشی در نوجوانان به یک نگرانی اساسی و جهانی تبدیل شده است. نوجوانان به دلیل ترشح زیاد هورمون‌ها و شرایط خاص دوران بلوغ، قدرت تصمیم‌گیری پایین‌تری دارند و بسیار تحت تاثیر احساساتشان هستند.
نوجوانان در مواجهه با مشکلاتی مثل شکست، جدایی، مشکلات خانوادگی و مشکلات متعدد در مدرسه، بسیار آسیب پذیر هستند و گاهی حتی قدرت حل مسائل را ندارند؛ بنابراین بسیاری از اوقات به خودکشی مثل یک پاسخ سریع برای رهایی از مشکلات نگاه می‌کنند.
دلایل عمده‌ی خودکشی در نوجوانان چیست؟
- داشتن اختلالات روانشناسی مثل افسردگی، اختلال دو قطبی یا…
- سابقه‌ی خودکشی افراد خانواده
- سابقه‌ی آزار جسمی یا جنسی نوجوان
- سابقه‌ی مصرف مواد مخدر یا روانگردان
- سابقه‌ی مورد اذیت و آزار قرار گرفتن در مدرسه
- مشکلات خانوادگی مثل طلاق، مشکلات مالی، مرگ پدر و مادر و…
- دعوا و اختلاف نظر با دوستان یا اعضای خانواده
- مشکلات جسمی مانند تغییرات ظاهری ناشی از بلوغ
- فشار زیاد تحصیلی
- خشونت خانگی اعم از کتک خوردن یا خشونت‌های کلامی
چه علائمی نشان می‌دهد نوجوان در خطر خودکشی قرار دارد؟
- تغییر محسوس در عادات غذایی و میزان خواب
- از دست دادن اشتیاق به انجام کارهای روزانه
- کنارکشیدن از جمع دوستان و خانواده
- مصرف سیگار، الکل یا مواد مخدر
- بی توجهی به ظاهر
- رفتارهای پر ریسک مثل ایستادن در ارتفاع، آسیب زدن به خود یا علاقه به رانندگی با سرعت زیاد
- خستگی‌های مزمن و دردهای فیزیکی مکرر مثل دل‌درد یا سردرد
- عدم تمرکز و احساس کسالت مداوم
- گفتن جملاتی مثل ” ای کاش بمیرم”، “دلم می‌خواد خودمو بکشم” یا “اگر یه روزی من نبودم میخوام بدونی که…”
- بی‌تفاوتی نسبت به تشویق و تعریف‌های مثبت
- تغییرات سریع خلق و خو، مثل خوشحالی بیش از حد بعد از ناراحتی
در ادامه، روش‌های جلوگیری از خودکشی در نوجوانان را با هم مرور می‌کنیم:
با نوجوان صحبت کنید و حرفهای او را بشنوید
صبر نکنید تا فرزندتان سراغ شما بیاید. اگر می‌بینید نوجوان افسرده، خسته یا عصبانی به نظر می‌رسد و رفتارهایش تغییر کرده، قدم پیش بگذارید و سر صحبت را با او باز کنید. از او بپرسید که مشکلاتش چیست. به فرزندتان اطمینان دهید که شما قابل اعتمادید و قرار نیست او را سرزنش کنید. به او بگویید مشکل هرچه که باشد، حتما به او کمک می‌کنید تا آن راحل کند.
عشق، نگرانی و حمایت خودتان را نشان دهید. اگر فرزندتان از شما ناراحت است، سریعا گارد نگیرید. می‌توانید جملاتی مثل این بگویید: ” نمی‌دونستم که این رفتار من اذیتت می‌کنه. از این به بعد حتما سعی می‌کنم این کارو نکنم. چون تو برام خیلی مهمی و من عاشقتم.”
به تمام رفتارها و صحبت‌های نوجوان توجه کنید
نوجوانانی که به خودکشی فکر می‌کنند، حتما نشانه‌هایی دارند. اگر فرزندتان مدام از مرگ صحبت می‌کند یا به نظر افسرده می‌آید، در روزهای اول نسبت به کمک به او اقدام کنید. هرچه دیرتر متوجه این علائم شوید، کمک کردن به نوجوان سخت‌تر خواهد بود و حتی در برخی موارد ممکن است او جانش را از دست بدهد.
خطرناک‌ترین کار در رابطه با نوجوانان این است که آن‌ها را نادیده بگیرید.
او را به وقت گذراندن در جمع تشویق کنید
با فرزندتان صحبت کنید و او را تشویق کنید تا وقت بیشتری را کنار دوستانش و خانواده بگذراند. مثلا می‌توانید بگویید:”دوست داری دوستاتو برای بازی کردن با پلی استیشنت دعوت کنی خونه؟ من براتون خوراکی می‌خرم و خودمم میرم توی اتاق تا مزاحم نباشم.” یا “اگه دوست داری می‌تونی بعضی از عصرا با من بیای بیرون. هرجایی که تو دوست داری میریم.”
میزان استفاده از شبکه‌های اجتماعی را کنترل کنید
به اکانت‌های فرزندتان در شبکه‌های اجتماعی توجه کنید. درست است که شبکه‌های اجتماعی برای ارتباط با دوستان گزینه‌های خوبی هستند؛ ولی در مقابل نوجوان را معرض تهدید، آزار و اذیت‌های کلامی، اخاذی و شایعه پراکنی قرار می‌دهند.
همچنین نوجوانان در شبکه‌های اجتماعی، عموما تصویری غیرواقعی از زندگی همسالان خود می‌بینند. این باعث می‌شود فکر کنند فقط خودشان هستند که در زندگی مشکل دارند و احساس تنهایی و شرم کنند.
سبک زندگی سالم را تشویق کنید
مطمئن شوید که رژیم غذایی فرزندتان میزان مناسبی از مواد غذایی را شامل می‌شود. بسیاری از مواقع، علت افسردگی می‌تواند کمبود مواد مغدی باشد. حتما نوجوان را برای چکاپ به دکتر ببرید و مطمئن شوید بدنش کمبود مواد غذایی ندارد.
همچنین حتما او را به ورزش کردن تشویق کنید. برای نوجوانان، ورزش‌های تیمی مثل بسکتبال گزینه‌های عالی‌ای هستند. به علاوه اطمینان حاصل کنید که به اندازه‌ی کافی می‌خوابد.
اگر مشکلات خانوادگی دارید، با نوجوان درد و دل نکنید
فرزندتان سنگ صبور شما نیست. او هنوز آن‌قدر بزرگ نشده که بار فشارهای خانودگی را به دوش بکشد. اگر مشکلات مالی دارید، در حال جدایی از همسرتان هستید، فرد مهمی از خانواده فوت کرده یا مشکلات دیگر، صرفا به نوجوان اطمینان دهید که او را دوست دارید و هرچه پیش بیاید در کنار او خواهید بود. برای درد و دل کردن به مشاور مراجعه کنید.
بیشتر بخوانید: 12 باید و نباید رفتار با کودکان هنگام طلاق والدین
حتما با یک مشاور صحبت کنید
مسئله‌ی خودکشی در نوجوانان، مسئله‌ای جدیست که حتما نیاز به کمک حرفهای دارد. اگر فرزندتان نشانه‌هایی از میل به خودکشی از خود نشان می‌دهد، سریعا با یک مشاور صحبت کنید و راه‌کارهای مناسب را بپرسید. برای فرزندتان نیز وقت مشاوره بگیرید تا وضعیت ذهنی‌اش کنترل شود.
روند درمان را به طور جدی پیگیری کنید
اگر مشاور تشخیص داد که فرزندتان نیاز به جلسات درمانی دارد، حتما به صورت جدی درمان را تا آخر پیگیری کنید. اگر فرزندتان از این قضیه خجالت می‌کشد با او صحبت کنید و اهمیت این کار را برایش توضیح دهید.
می‌توانید چیزی شبیه به این بگویید:”عزیزم، این کار اصلا خجالت نداره. آدما هر وقت سرما می‌خورن یا مریضی دیگه‌ای میگیرن میرن دکتر. این هم دقیقا مثل همونه. من تو رو دوست دارم و دوست دارم دوباره شاد و خوشحال باشی. این کار حتما کمکت می‌کنه.”
سخن پایانی
خودکشی در نوجوانان مسئله‌ای جدیست که باید در قدم‌های اول پیگیری و حل و فصل شود. اگر نشانه‌هایی از میل به خودکشی در فرزند نوجوانتان دیدید، سریعا از روش‌های اصولی اقدام کنید. سعی کنید با ابراز کردن عشق و حمایتتان به او نشان دهید که همواره در کنارش هستید و به او کمک خواهید کرد.
همین حالا نظر خود را با دیگران به اشتراک بذارید: کلیک کنید