طرحواره نقص و شرم در کودکان: حتما این جمله را از برخی از کودکان شنیده‌اید، که دائم با خود جملات منفی تکرار نمی‌کند، مانند: من خیلی احمقم، هیچ کس من را دوست ندارد و یا من هر کاری می‌کنم، اشتباه است. ممکن است که گفتن این جملات از نظر شما بی‌اهمیت باشد، اما همین جملات منفی نشان‌دهنده طرحواره نقص وشرم در کودکان است.
شاید از خود بپرسید، طرحواره چیست و چه نیازی است که درباره این موضوع اطلاعاتی را به دست آوریم؟
شما به عنوان یک بزرگسال تا کنون چندبار اتفاق افتاده، تا در کاری شکست بخورید و به خود بگوئید: بازهم نتوانستم!
این جمله شما را وارد یک سیکل معیوب به نام طرحواره می‌کند. اتفاقات تکراری، شکست‌های تکراری، که هر وقت اتفاق می‌افتد، کلمه من نمی‌توانم برایتان پررنگ می‌شود.
طرحواره چگونه در شما شکل می‌گیرد؟
طرحواره در سنین مهم و اولیه زندگی در افراد شکل می‌گیرد. طرحواره از فرهنگی که ما در آن بزرگ می‌شویم و خانواده‌ای که ما را تربیت کرده‌اند، به ما تزریق می‌شوند.
کودکان و طرحواره نقص و شرم
پسری را در نظر بگیرید، که تمایل زیادی دارد تا به کوچه رفته و با دوستانش بازی فوتبال انجام دهد. اما پدر یا مادر او، مدام به پسرشان غر می‌زنند، که تو فوتبال بلد نیستی و ممکن است به خود و یا دیگران صدمه وارد کنی. این درحالیست که او ممکن است،در آینده مشهورترین بازیکن فوتبال شود. روزی او و سایر دوستانش در پارک تصمیم می‌گیرند، تا با یکدیگر فوتبال بازی کنند، اما او به خاطر ترس از پدرو مادرش، گندکاری بزرگی در بازی می‌کند.
هنگامی که با دوستانش بازی می‌کرده، توپ به پایش گیر کرده و پایش صدمه می‌بیند. او ماه‌ها مجبور می‌شود، که با عصا راه برود. در نتیجه در پس ذهن خود این جمله را تکرار می‌کند، حق با مادرم بود، من نباید در آن روز فوتبال بازی می‌کردم. در حقیقت این موضوع باعث می‌شود، تا طرحواره نقص و شرم در او شکل گیرد و تا پایان عمر همراهش باشد.
طرحواره نقص و شرم و کمال گرایی
طرحواره نقص و شرم رابطه مستقیمی با کمال گرایی دارد. افرادی که در بزرگسالی کمال گرا هستند، در حقیقت در کودکی سعی کرده اند تا همیشه بی‌نقص باشند، تا والدین و دیگران از آنها تعریف و تمجید کنند. اما اگر آنها به اهداف خود نرسند، حتی ممکن است دچار افسردگی شوند. بخشی از افسردگی که در کودکان شکل می‌گیرد، به خاطر پررنگ شدن این طرحواره است.
بیشتر بدانید: افسردگی در کودکان _ علل و عوامل آن
جلب توجه کردن
کودکانی که دارای طرحواره نقص و شرم هستند، دوست دارند تا کارهایی را انجام دهند، که منجر به جلب توجه دیگران شود. ممکن است حتی برای جلب توجه با سایر کودکان دعوا کنند، تا حتی با تنبیه هم جلب توجه دیگران را به خود جلب کرده باشند.
عدم مقاومت در برابر شکست‌ها
نه تنها در کودکان بلکه حتی در بزرگسالان دیده شده است، که وقتی در موضوعی برای اولین بار شکست می‌خورند، پیش خود فکر می‌کنند، که این کار از عهده من برنمی‌آید، در نتیجه از ادامه کاری که در آن شکست خورده‌اند، ممانعت می‌کنند.
ناراضی بودن از ظاهر خود
کودکانی که دائم از ظاهر خود ناراضی هستند. به طور مثال چرا من قدم مثل دوستم بلند نیست، چرا من موهای خرمایی ندارم، همه این حرف‌ها نشان‌دهنده طرحواره نقص و شرم است.
طرحواره نقص و شرم چه مشکلاتی را برای کودکان ایجاد می‌کند؟
گفتگوی منفی و طرحواره نقص وشرم باعث کاهش اعتماد به نفس، اختلال یادگیری، اضطراب و افسردگی می‌شود.
رد و پای طرحواره نقص و شرم در مدرسه
زمانیکه کودک شما باید به مدرسه برود، احتمالا به خاطر طرحواره نقص و شرم و کمال گرایی که در شخصیت او شکل گرفته، می‌تواند مشکلات زیادی را برای کودک ایجاد کند. ممکن است که کودک شما در امتحان ریاضی نمره 19 بگیرد، پیش خود می‌گوید، من نتوانستم تا نمره کامل بگیرم. دو هفته دیگر دوباره یک امتحان ریاضی برگزار می‌گردد، او پیش خود فکر می‌کند، که من از عهده ریاضی برنمی‌آیم، این دفعه به جای نمره نوزده، نمره 16 می‌گیرد. فقط کافی است، که شما یا معلم کودک با پرخاشگری رفتار کند، این موضوع برایش تثبیت می‌شود، که خوب دیدی که نمیتوانی.
اما چه اتفاقی رخ خواهد داد؟ اگر بخواهم به آخرین مرحله از این مسیری که کودک در آن قدم گذاشته است، اشاره کنم، ترک تحصیل کردن کودک از مدرسه خواهد بود. او با یک کلمه من نمی‌توانم، آینده خود را تباه خواهد کرد.
درمان طرحواره نقص و شرم در کودکان
اگر طرحواره نقص و شرم در کودکان شکل گرفته باشد، نیاز به یک مشاور داریم. کسی که با طرحواره‌ها آشنا باشد و بتواند گام به گام با کودک شما هم مسیر شود. کسی که کودک شما به او اطمینان داشته باشد و به حرف‌هایش گوش دهد. مشاوری که بتواند راهنمای خوبی برای کودک شما باشد. معمولا افراد در مورد طرحواره درمانی اطلاعات کافی ندارند، اما منابع بسیار مهمی است، که می‌تواند باعث شود تا شما را با دام طرحواره‌هایی که از کودکی زمین‌گیرتان کرده‌اند، آشنا شده و برای رهایی از آنها اقدام کنید.
بیشتر بدانید: 11 روش برای پرورش تفکر خلاق در کودک
سخن نهایی
طرحواره نقص و شرم بر روی روابط فردی و شغلی فرزندتان تاثیر بسیار زیادی خواهد گذاشت. بسیاری از مشکلاتی که در روابط فردی و شغلی افراد به وجود میاید، منشاء آن از طرحواره‌ها، به ویژه طرحواره نقص و شرم خواهد بود.
همین حالا نظر خود را با دیگران به اشتراک بذارید: کلیک کنید